Oom Jordan uit Porong (1957)

Het was een warme dag op onze suiker onderneming SF.Tulangan, dicht bij Sidoarjo.

Wij, kinderen hadden vakantie en hadden eigenlijk niet zoveel zin om buiten te spelen zoals wij dat bijna altijd deden, het was inderdaad te warm die dag.
Ik was toen een jongen van ongeveer 13 jaar en normaal slenterde ik dagelijks door de desa’s daar in de buurt, gewapend met mijn katapult en een paar eigen gemaakte loden patroontjes in mijn broekzak.
Met loden patroontjes bedoelde ik eigenlijk, in plaats met stenen katapullen, gebruikte ik kleine loden kogels die ik zelf maakte. Ik spaarde alles wat van lood is, bijvoorbeeld lege tandpastatubes, afval lood van de fabriek, soms jat ik oude gebruikte loden assen die zomaar worden opgestapeld aan de kant van de weg bij onze suikerfabriek, gebruikt voor lorrie wielen.

Ik liet ze dan smelten in een oude pantjie die ik van de kokkie kreeg en goot het weer via een kleine kartonnen trechtertje in een dunne steel van een katèsblad. Als het gesmolten lood koel is geworden in de katèsblad-steel dan trok ik de steel uit elkaar en met een bijtel en hamer maakte ik kleine kogels van ongeveer 1,5 cm en kan voorlopig vogels of badjings schieten voor zo’n hele dag.
Dus die warme dag gebruikte ik eigenlijk om een voorraad patroontjes te maken. Terwijl ik daar bezig was hoorde ik iemand op een fiets binnen onze tuin rijden tot aan de bijgebouwen.

De fiets maakte heel veel lawaai en een kleine Indische man van rond 60 jaar stapte van de fiets af en vroeg of hij bij het huis van de familie Brodie staat.
“Ja … meneer, ik ben de zoon van meneer Brodie, maar mijn vader is gaan werken en komt pas rond 4 uur thuis!” legde ik de man uit.
De man leek op een Indonesiër maar had een scherpe haviks neus, een beetje lichte ogen … dus toch een Indo, dacht ik. “Mijn moeder is wel thuis en mijn oma ook, volg mij maar meneer”, zei ik tegen de man.
Hij leek wat armoedig, zag er moe uit, gekleed in een wit overhemd en witte broek met witte versleten tennisschoenen, zijn onverzorgde snor hing over zijn bovenlip, de grijze snorharen groeiden langer over de donkere snorharen en hij had een kale  kruin …praatte slecht Nederlands.

Ik riep mijn moeder, en ma maakte kennis met deze man die beweerde dat hij mijn pa al heel lang kende toen ze nog kinderen waren. “O, dat zal wel”, zei m’n ma wat ongelovig. “Loopt u maar door tot de waranda en wacht u daar maar op mijn man tot hij thuis komt, dan zal ik wat drinken voor u laten brengen door onze meid”, zei ma in het keurig Nederlands.
“Ja meffrou, dankie wel “antwoordde de man en ik liep met hem mee naar de waranda achter bij ons in de achtertuin.

“Lho jij niet nar sekool (school bedoelde hij)hoe kendat … mbolos jij?
“Neen, we kunnen niet zo gewoon bolos van school, mijn moeder weet het tegelijk, het heeft geen zijn om te bolos, meneer”, legde ik de man weer uit.
“Heb je al mesje(meisje bedoelde hij)… wah ik vroeher op jou leefted, mijn mesjes gonta-ganti … hahaha!” vertelde de man mij. “Hoe is je naam … seg maar oom Jordan tegen mij, ja?”

“Ik ben Ed en mijn broer heet Les” … Les kwam naar ons en maakte kennis met oom Jordan. De baboe kwam met drinken binnen en een seconde slurpte hij de limonade leeg uit het glas … “Wahh lesker, seg limunnya, coba je vrag nogmir vhoor mij, ajoo vlegh, oom heef dors, de hele dag ndak makan aku ” vertelde hij ons.

Toen mijn pa tegen vieren thuis kwam, vertelde ma aan pa over deze meneer Jordan. Mijn pa liep tegelijk naar de achter waranda, gaf oom Jordan een hand en zei: “Wat doe je hier, wat kom je hier doen, Jordan”, vroeg pa hem.

“Ja ini No, ik heb geen werk en ik wil naar Ghollan, ik ben aan het regelen om daar naar toe te gaan, maar repot als je heb geen geld, kan ik van je lenen?”
“Hoe wil je me het terug betalen, als je niet werk”, vroeg mijn pa aan hem.
“Ja repot dese, dus je kan me geen geld lenen?”
“Neen, kan niet en trouwens ik geloof niet dat je naar Holland wilt gaan, kom maar geregeld hier, dan kan je hier eten en drinken, en je krijg ‘uang sangu’ als je weer naar huis gaat, maar lenen doe ik niet, okay?” zei mijn pa keihard!

We vonden hem wel zielig, maar oom Jordan kwam regelmatig bij ons, praatte zelden met pa maar meer met ons. Oom Jordan werd een goede vriend van ons, leerde ons zingen, maakte grapjes, bleef de hele dag bij ons en bleef ook eten en als hij naar huis ging kreeg hij van ma een zak-centje, dit gebeurde bijna een jaar lang.
Daarna zagen we hem nooit meer en onze pa maakte zich druk omdat hij niet meer kwam opdagen. Met ons drietjes, pa, Les en ik gingen we hem opzoeken ergens in Porong, en hij woonde in een klein huisje naast de kali Porong.
Pa liep zijn huis binnen en vroeg waar Jordan eigenlijk was. Zijn vrouw, een Javaanse vertelde mijn pa, dat haar man was overleden.
Verslagen keek pa ons aan en zei: Jullie hebben het gehoord, oom Jordan is er niet meer. Heel verdrietig liepen we naar de jeep van pa, stapten in de auto en keken naar onze pa, die nog met oom Jordan’s vrouw praatte, en haar geld gaf.

Vader stapte de auto in en gaf pak Rohmat de opdracht om naar huis te rijden. In de auto vertelde pa, dat oom Jordan’s vader een vriend was van opa, vroeger in Kediri.

Zodoende kende hij pa erg goed, maar oom Jordan dobbelde veel, was verslaafd aan dobbelen, vertelde pa ons … maar zijn vrouw zullen wij blijven steunen, niet veel maar genoeg om te leven, vertelde pa ons.

Tot en met heden als ik op vakantie ben in Java, en ik rij van Surabaya naar Malang dan kom ik nog altijd langs het huis van ome Jordan, toch word je een beetje verdrietig als je er aan terug denk, maar ik begin te glimlachen als ik zijn stoute liedjes zacht begin te zingen in de auto. Oom Jordan was mijn leraar in leuke, plat gezongen Indische liedjes … ik blijf het nog zingen, en soms maak ik nu nog, andere mensen er ook blij mee met oom Jordan’s stomme gekke liedjes ….

Ed Brodie
Dit verhaal is, tijdens zijn leven, geschreven door Ed Brodie.
Reacties kunnen via comment worden ingezonden

Foto SF Tulangan uit wikimapia.org

116